In dit Nationaal hervormingsprogramma (NHP) brengen de verschillende regeringen verslag uit van de structurele hervormingen sinds de landspecifieke aanbevelingen van 2018, en geven ze aan welke maatregelen in de nabije toekomst verwacht mogen worden. De maatregelen zijn complementair aan de begrotingsmaatregelen die in het Stabiliteitsprogramma uitgewerkt worden. Ze komen volgens de regeringen tegemoet aan de vaststellingen in het Landverslag, de landspecifieke aanbevelingen 2018, de prioriteiten van de jaarlijkse groeianalyse, het traject naar het bereiken van de Europa 2020-doelstellingen, en ze dragen bij tot de uitvoering van de Europese pijler voor de sociale rechten. Speerpunten van 2018 en 2019 zijn werkgelegenheid, investeringen en mobiliteit.
Op 24 juli 2018 presenteerde de federale regering met de Jobsdeal een pakket van 28 maatregelen voor de werkgelegenheid. Het richt zich op zowel de vraag- als de aanbodzijde van de arbeidsmarkt, maar er zijn ook sociale en fiscale maatregelen. Essentieel zijn de invulling van knelpuntberoepen door in te zetten op opleiding en omscholing, en de activering en heractivering van in het bijzonder werklozen, jongeren en ouderen. De meeste maatregelen zijn reeds genomen. De gewesten zijn nauw betrokken bij de uitvoering van het pakket.
De arbeidsmarkt – en meer in het algemeen de economische groei op lange termijn – is ook gediend met strategische investeringen. In wisselwerking met de gewesten is voortgang geboekt met het Nationaal pact voor strategische investeringen (NPSI) uit 2018. Het in 2017 ingestelde Strategisch Comité publiceerde op 11 september 2018 een rapport met 82 aanbevelingen, zowel toegespitst op een zestal thema’s als transversale. Tot 2030 worden voor de investeringsnoden van de private en publieke sector door beide sectoren samen ongeveer 150 miljard euro vrijgemaakt. Een belangrijk domein is mobiliteit, met veel aandacht voor spoor-, auto- en waterwegen, maar ook voor bijvoorbeeld fietsroutes en laadpunten voor elektriciteit en LNG. Een ander belangrijk domein is energie, waar gewerkt wordt aan onder andere hernieuwbare elektriciteit, geothermie, onderzoek naar de verwerking van kernafval, en de energie-efficiëntie van (overheids)gebouwen. Daarnaast is er veel aandacht voor investeringen in de digitalisering en de infrastructuur voor het onderwijs. Met de EFSI-garantie financiert de EIB mee aan een capaciteit van 4 GW aan windparken op zee, maar ook aan andere projecten zoals de tram van Luik.
Behalve met investeringen in infrastructuur wordt het mobiliteitsvraagstuk ook aangepakt met investeringen in schone technologie en het bijsturen van de modale keuze. De federale regering lanceerde het mobiliteitsbudget en de regeling ‘cash for cars’ als alternatieven voor het gebruik van bedrijfsauto’s. Door de gewesten wordt onder andere gewerkt aan de modale verschuiving, de comodaliteit, de verduurzaming van autobussen, het uitfaseren van fossiele brandstoffen, een kilometerheffing voor personenauto’s en een betere bundeling van vracht.
In het proces van structurele hervormingen is er dus nauwe betrokkenheid van de gewesten, maar ook van de gemeenschappen en de sociale partners. De hervormingsplannen van de gemeenschappen en gewesten zijn integraal in dit verslag opgenomen als bijlagen 1 t/m 5. Zij geven een uitvoerige toelichting bij hun maatregelen ter uitvoering van de landspecifieke aanbevelingen en de investeringsuitdagingen. In deze programma’s wordt ook de regionale voortgang inzake de Europa 2020-doelstellingen in beeld gebracht en de maatregelen die deze ondersteunen. Het advies van de sociale partners is ook in bijlage opgenomen.
In het kader van het Europees semester vindt er – zowel in de fact-finding mission als in bilaterale ontmoetingen - een intensieve dialoog plaats tussen de diensten van de Europese Commissie en de respectieve bestuursniveaus van België. Elk van deze niveaus (federaal, gemeenschappen, gewesten) brengt haar maatregelen in het kader van het Europees semester ter sprake.
